Amaç

Madde 1- Bu Yönergenin amacı, 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu’nun Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerinin işleyiş uygulanışını açıklamak, yapılacak uygulama ve düzenlenecek belgelerde birlik ve beraberliği sağlamaktır.

Kapsam

Madde 2– Bu Yönerge, 3308 sayılı Kanun’un Geçici 1 inci maddesinde hükme bağlanan kapsama alınmış bir meslekte çalışanların sınavları ve belgelerinin verilişi ile işyeri sahibi ustalara ve meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarından mezun olanlara ustalık belgesinin veriliş esas ve usullerini kapsar. 

Tanımlar

Madde 3– Bu Yönergede geçen;

a) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

b) Kanun: 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanun’nu,

c) Merkez Müdürlüğü: Meslekî Eğitim Merkezi ile çıraklık eğitimi programı uygulayan Meslekî ve Teknik Eğitim Merkezi Müdürlüklerini,

d) Kapsama alma: Kanuna göre bir meslek alan/dalında meslekî eğitim uygulamasının belirlenen illerde başlanılmasına Meslekî Eğitim Kurulu’nca karar verilmesini,

e) Kapsama alınma tarihi: Mesleğin kapsama alındığı, Kanun’un Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerinin uygulanmasıyla başvuruların hangi tarihler arasında yapılacağına ilişkin Bakanlık duyurusunun Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihi

ifade eder.

Kanun’un Geçici 1’inci ve 2’inci maddelerinin uygulanmasıyla ilgili duyuru ve hazırlıkların yapılması

Madde 4– Bakanlık, il’in veya mesleğin Kanun kapsamına alınmasından sonra Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerinin hazırlıklarının yapılabilmesine yetecek bir süre sonunda Kanun’un Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerini uygulanmasına karar verir. Bu karar, başvuruların hangi tarihte başlayacağı ve süresi ile istenen diğer hususlar Resmî Gazete’de yayımlanır.

Bakanlık, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte Geçici 1 inci maddedeki koşullara sahip oldukları hâlde Bakanlıkça duyurulan tarihlerde belge almak için başvuruda bulunmayanlara Geçici 8 inci maddeye göre 6 (altı) aya kadar ek başvuru süresi verebilir. Bakanlığın ek başvuru süresi verilmesi ile ilgili kararı, başvurunun hangi tarihte başlayacağı ve süresiyle istenen diğer hususlar Resmî Gazete’de yayımlanır.

Kanun kapsamına alınma tarihinden sonra il meslekî eğitim kurulu toplanarak, il içinde Kanun’un Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerinden yararlanabilecek hak sahiplerine duyuru yapılması için alınacak önlemleri kararlaştırır. İl meslekî eğitim kurulu, mahallin özelliklerini dikkate alarak çeşitli yollarla gerekli duyuruların yapılmasını sağlar. Ancak uygulamanın yapılacağı mesleklerde faaliyet gösteren il meslekî eğitim kurulu üyesi olan meslek kuruluşlarına yazılı duyuru yapılması zorunludur.

Ek-1’de belirlenen konuları kapsayan ve daha sonra Kanun’un Geçici 1 inci veya 2 nci maddelerinin uygulamasının başladığını belirten duyuruların yapılmasından il meslekî eğitim kurulu sorumludur.

Bir İş Yerinde Çalışıp Mesleğinin Kanun Kapsamına Alındığı Tarihte 18 Yaşını Dolduranlara Geçici 1 inci Maddenin (a) Fıkrasının 1 inci Alt Bendine Göre Kalfalık Belgesi Verilmesi

Madde 5– Mesleğinin, ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte 18 yaşını doldurmuş olan, mesleği ile ilgili bir işte çalıştığını Ek-2 form ile belgelendiren ve Bakanlıkça belirlenip duyurulan tarihler arasında ilgili merkez müdürlüğüne başvuranlar doğrudan kalfalık sınavına alınırlar.

Bir İş Yerinde Çalışırken Mesleğinin o İlde Kanun Kapsamına Alındığı Tarihte 16 Yaşını Doldurmuş, 19 Yaşından Gün Almamış Olanların, Geçici 1 inci Maddenin (a) Fıkrasının 2 nci Alt Bendine Göre Uyum Eğitimine Alınması ve Kalfalık Belgesinin Verilmesi.

Madde 6– Mesleğinin, ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte mesleği ile ilgili bir işte çalıştığını Ek-2 form ile belgelendiren, 16 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olanlardan; Bakanlıkça duyurulan tarihler arasında ilgili merkez müdürlüğüne başvuranlar uyum (intibak) eğitimine alınırlar.

Uyum eğitimini tamamlayanlar kalfalık sınavlarına alınırlar.

Uyum eğitimi:

a) Uyum eğitimi, merkez müdürlüğünce düzenlenecek çalışma takvimine göre haftada iki gün ve bir günde en fazla 4 saat olmak üzere mesai saatleri dışında yapılır.

b) Uyum eğitiminde o mesleğin çıraklık dönemi programları esas alınır. Her dersin süresi, çıraklık dönemi programlarında belirtilmiş bulunan sürenin 1/3’ü kadardır. Uyum eğitiminin kapsamı merkez müdürlüğünce belirlenir.

c) Uyum eğitimine devam edenlerin devam durumları her ders için ayrı ayrı tutulur. Zorunlu nedenler dışında her dersin veya eğitim süresinin tamamının en az 4/5 ine devam etmeyenler kalfalık sınavına katılamazlar.

d) Uyum eğitimi öğrencileri, çırak öğrencilere tanınan haklardan yararlanırlar. Eğitime alınacakları meslek dalının çıraklık süresinin 1/3’ü kadar sigorta primi ödenir. Eğitimleri tamamlanıncaya kadar askerlikleri tecil edilir. Uyum eğitimi için başvuruda bulunanlar askere alınmaları durumunda askerlik dönüşü uyum eğitimine devam edebilirler.

e) Uyum eğitimi öğrencilerinin bir meslek dalında sınıf teşkil edecek sayıda olmaması durumunda, meslek alanına ait meslek dallarının benzer ve ortak dersleri birleştirilerek eğitim yapılabilir. Çeşitli nedenlerle eğitime alınamayanların eğitimleri yoğunlaştırılarak yapılır. Eğitime alınamayanlar için sınavlara hazırlık amacıyla yetiştirme kursları düzenlenebilir.

Mesleğinin; ilde kapsama alındığı tarihten sonra uyum eğitimine başvuruda bulunup Ek-3 form ile uyum eğitimi süresinin en az iki katı kadar süreyle mesleğinde çalışmış olduklarını sosyal güvenlik kuruluşlarından veya iş yerinden belgelendirenler, doğrudan kalfalık sınavlarına alınırlar.

Bir İş Yerinde Çalışıp Mesleğinin O İlde Kanun Kapsamına Alındığı Tarihte Kalfalık Belgesine Sahip Olup 22 Yaşını Dolduranlara Ustalık Belgesinin Verilmesi

Madde 7– Mesleğinin, ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte, mesleği ile ilgili bir işte çalışanlardan kalfalık belgesine veya meslekî bakımdan kalfalık belgesine denk yetki ve sorumluluk veren belgeye sahip olup 22 yaşını dolduranlardan; Bakanlıkça duyurulacak tarihler arasında merkez müdürlüğüne usulüne uygun olarak başvuranlar ustalık sınavlarına alınırlar.

Yukarıdaki koşulları taşıyıp ustalık sınavına başvuracak olanların mesleğinin o ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte çalışıyor olduğunu Ek-2’deki form ile belgelendirmeleri gerekir. Bunlardan ayrıca Kalfalık veyaYetki Belgesinin aslı istenir.

Kanun’un Geçici 1 inci Maddesine Göre Sınavla Kalfalık Belgesi Alanlara Ustalık Belgesinin Verilmesi

Madde 8- Kanun’un Geçici 1 inci maddesine göre doğrudan kalfalık sınavına alınıp sınavı başaranlardan;

a) Çıraklık eğitimi süresi 2 yıl olan mesleklerde çalışanlar 7 yıl,

b) Çıraklık eğitimi süresi 3 yıl olan mesleklerde çalışanlar 8 yıl,

c) Çıraklık eğitimi süresi 4 yıl olan mesleklerde çalışanlar 9 yıl,

meslekleri ile ilgili işlerde çalıştıklarını Ek-3 Formu ile belgelendirdiklerinde, kalfalık belgesini almaya hak kazandıkları dönemden sonra açılacak ilk ustalık sınavına alınırlar.

Kanun’un Geçici 1 inci maddesinden yararlanıp doğrudan kalfalık sınavına giren ve başarılı olarak ustalık sınvaına başvuranların, yukarıda belirtilen süreler kadar mesleği ile ilgili bir işte çalıştığını, iş yerinden veya sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden alacakları belge ile belgelendirmeleri gerekir.

06/01/1998 tarihinden önce çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan mesleklerde, 06/01/1998 tarihinden sonrasına ait hizmetlerin sosyal güvenlik kuruluşlarından birine primlerin yatırılmış olduğunun belgelendirilmesi istenir. Bu durumda olanların başvurduğu ilde, mesleğinin çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alındığı tarih ile 06/01/1998 tarihi arasında 18 yaşını tamamladığı tarihten sonraki hizmetleri dikkate alınır.

06/01/1998 tarihinde veya sonrası bir tarihte çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan mesleklerde, mesleğin çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alındığı tarihten sonrasına ait olan hizmetlerin sosyal güvenlik kuruluşlarından birine primlerin yatırılmış olduğunun belgelendirilmesi istenir.

İş Yeri Sahibi Olup Fiilen Usta Durumunda Çalışanlara Geçici 1 inci Maddenin (b) Fıkrasının 1 inci Alt Bendine Göre Ustalık Belgesinin Verilmesi

Madde 9- Mesleğinin, ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte, iş yeri sahibi olup fiilen usta olarak çalışanlar; Bakanlıkça duyurulan tarihlerde ilgili merkez müdürlüğüne Ek-4 form ile mesleğinin o ilde Kanun kapsamına alındığı tarihte iş yeri sahibi olduğunu vergi dairesinden ve bu meslekte fiilen usta olarak çalıştığını bağlı olduğu meslekî kuruluştan onaylattırarak başvurduklarında kendilerine doğrudan ustalık belgesi verilir.

Elektrik Tesisatçılığı meslek dalında ustalık belgesi alacak iş yeri sahiplerinden ayrıca “Elektrik Tesisatçılığı Kalfalık Belgesi” veya en az “Elektrik Tesisatçılığı Üçüncü Sınıf Yetki Belgesi” istenir.

Yürürlükten kaldırılmış bulunan 2089 sayılı Çırak, Kalfa ve Ustalık Kanunu’nun Geçici 4 üncü maddesi hükmüne göre ustalık belgesi almış olanların bu belgeleri, Kanun’un Geçici 3 üncü maddesine göre geçerli sayıldığından bunlara ayrıca iş yeri sahibi olarak aynı meslek dalında ustalık belgesi verilir.

Mesleğinin çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alındığı tarihte iş yeri sahibi olup bu iş yerinde fiilen usta durumunda çalıştığını belgelendirmiş olanlardan öğrenim belgesi olmayanlar, diplomalarını alıncaya kadar geçerli olmak üzere, “Mesleğini Devam Ettirme Belgesi” düzenlenir. (Ek-5)

Meslekî ve Teknik Orta Öğretim Kurumlarından 1985-1986 Öğretim Yılı Sonuna Kadar Mezun Olanlara Geçici 1 inci Maddenin (b) Fıkrasının 2 nci Alt Bendine Göre Ustalık Belgesinin Verilmesi

Madde 10- Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarından 1985-1986 Öğretim Yılı sonuna kadar mezun olanlara, bulundukları il/ilçenin merkez müdürlüğüne diplomalarının aslı ile başvurduklarında, mesleğinin o ilde Kanun kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın doğrudan ustalık belgesi düzenlenir. Ustalık belgesine diplomasındaki mesleği yazılır.

Meslekî ve teknik orta öğretim kurumu mezunlarından diplomanın aslı istenir. Diplomanın aslının arkasına “3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanun’nun Geçici 1 inci Maddesine göre Ustalık Belgesi almıştır” ifadesi yazılarak merkez müdürlüğünce onaylanır.

Geçici 1 inci ve 2 nci Maddelere Göre Başvurularda İstenecek Belgeler

Madde 11– Geçici 1 inci ve 2 nci maddelere göre Bakanlıkça belirlenen sürelerde başvuruda bulunanlardan;

a) Öğrenim belgesinin aslı ve örneği,

b) Nüfus cüzdanı aslı ve örneği,

c) Dört adet vesikalık fotoğraf,

d) Sağlık ve fizikî durumunun mesleğinin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu gösterir doktor raporu

istenir.

Geçici 1 inci Maddenin Uygulanmasında Kabul Edilebilecek Zorunlu Nedenler

Madde 12- Geçici 1 inci maddeye göre sınava katılmak ve belge almak için yapılacak başvurularda gerekli koşulları taşımasına rağmen, Bakanlıkça duyurulan tarihler arasında ilgili merkez müdürlüğüne başvurmayanlardan söz konusu sürede;

a) Yurt dışında bulunanlar,

b) Askerlik görevini yapmakta olanlar,

c) Göz altında bulunan veya mahkû olanlar,

d) Tam teşekküllü bir sağlık kuruluşundan alınmış hastalık raporu bulunanlar,

e) Etkileri bu süreyi dolduracak kadar doğal afete maruz kalanlar

zorunlu nedenlerden dolayı başvurmamış sayılırlar.

Bu durumda olanlar, durumlarını belgelendirmek kaydıyla yukarıda belirtilen zorunlu nedenlerin sona erdiği tarihten itibaren en geç 90 gün içinde ilgili merkez müdürlüğüne başvurduklarında başvuruları zamanında yapılmış sayılır.

Doğrudan Kalfalık ve Ustalık Sınavına Usulüne Uygun Olarak Başvuranlar İçin Yetiştirme Kurslarının Düzenlenmesi

Madde 13– Kanun’un Geçici 1 inci maddesinden yararlanıp doğrudan sınava girmek üzere zamanında başvuran veya sınava girmesine rağmen başaramayan kalfa ve usta adaylarının teorik bilgi noksanlıklarını tamamlamak amacıyla yetiştirme kursları düzenlenebilir.

Yetiştirme kurslarının konu, kapsam, süre ve zamanları, kursa katılmak isteyenlerin bağlı bulunduğu meslekî kuruluş ve ilgili merkez müdürlüğünce birlikte belirlenir. Kurs programı mülkî amirin onayından sonra uygulanır.

Yetiştirme kursunun devam-devamsızlık ve diğer işlemleri, ilgili merkez müdürlüğünce yürütülür.

Merkez Müdürlüğünce Yapılacak İşlemler

Madde 14– Usulüne uygun olarak süresi içinde başvuruda bulunanlardan, başvuruları merkez müdürlüğünce uygun bulunanlar, “3308 sayılı Kanun’un Geçici 1 inci veya 2 nci maddesine göre yapılan Başvuru Kayıt Defteri’ne kaydedilirler. (Ek-6) Başvuru süresinin son gününün resmî tatile rastlaması durumunda başvurular, bu tatili takip eden ilk iş gününün mesai bitimine kadar kabul edilir.

İşverenin ölümü, iflâsı ve çeşitli nedenlerle iş yerlerinin kapatılması ya da iş yeri sahibinin değişmesi durumunda kalfalık veya ustalık sınavlarına başvuru formlarının işveren tarafından doldurulacak bölümünün sosyal güvenlik kuruluşu veya vergi dairesince onaylanması durumunda başvurular kabul edilir.

Maliye ve meslek kuruluşu kayıtlarına göre iş yeri sahibi olan ve seyyar olarak çalışan kişilerin usulüne uygun ve süresi içinde başvuruda bulunması durumunda doğrudan ustalık belgesi düzenlenir.

Başvuruda bulunanlardan, 1996-1997 Öğretim Yılında veya daha önceki yıllarda mezun olanların en az ilkokul diploması veya buna denkliği kabul edilen belge istenir. 1997-1998 Öğretim Yılından itibaren mezun olanlardan en az “ilköğretim Diploması” öğrenim belgesi olarak kabul edilir.

Başvuru süresinin son günü akşamı, Başvuru Kayıt Defterine yapılan son kaydın altı, Merkez Müdürü tarafından mühürlenip imzalanarak kapatılır. Bu sayfa, İl/ilçe millî eğitim müdürü tarafından da onaylanır.

Zorunlu nedenlerle süresi içinde başvuruda bulunamayıp daha sonra usulüne uygun olarak başvuruda bulunanlar ile meslekî ve teknik orta öğretim kurumu mezunu olarak ustalık belgesi alacak olanların evrakı, Gelen Evrak Defterine kaydedilir.

Belgeler, başvuru süresi içinde veya en geç başvuru süresi bitiminden sonraki üç ay içinde düzenlenir. Bu süre, il meslekî eğitim kurulunun kararıyla uzatılabilir.

Kalfalık ve ustalık sınavlarının plânlanması, merkez müdürlüğünce yapılır. Sınav yerel özelliklere göre çeşitli araçlarla duyurulur. Ayrıca, il meslekî eğitim kurulu üyesi olan meslek kuruluşlarına yazılı duyuru yapılır.

Sınava girecek kalfa ve usta adayları için “Sınav Giriş Belgesi” düzenlenir.

Kanun’un Geçici 2 nci Maddesinin Uygulanışı

Madde 15- Kanun kapsamına yeni alınan il ve mesleklerde kalfalık ve ustalık sınavlarına başvuru, belge düzenlenmesi, uyum ve yetiştirme eğitimleri ile tanınacak istisnalar, Geçici 1 inci maddenin uygulanışını açıklayan esas ve usuller çerçevesinde yapılır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

Madde 16– 19 Aralık 1986 tarih ve 8638 sayılı Bakanlık onayı ile yürürlüğe giren 3308 sayılı Çıraklık ve Meslekî Eğitim Kanun’nun Geçici 1 inci ve 2 nci maddelerinin uygulanmasına ilişkin Yönerge ve değişikliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 17– Bu Yönerge, onay tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 18– Bu Yönerge hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.

Ekler